Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

tenebrae T

  • 1 tenebrae

    tĕnĕbrae, ārum, f. plur. [st2]1 [-] ténèbres, obscurité; obscurité de la nuit, nuit. [st2]2 [-] obscurcissement de la vue (passager ou définitif), perte de la vue, cécité, évanouissement (qui obscurcit la vue). [st2]3 [-] ténèbres de la mort; mort. [st2]4 [-] au fig. nuages, obscurité, ténèbres. [st2]5 [-] la nuit infernale, l'enfer. [st2]6 [-] lieu ténébreux, lieu obscur (prison, grotte, forêt, réduit, cachette, logement pauvre ou obscur...).    - sing. tenebra, Apul. M. 5, 20; Lampr. Comm. 16, 2.    - primis tenebris, Liv.: à la tombée de la nuit.    - tenebris obortis, Nep. Eum. 9, 5: la nuit étant survenue.    - juro, me tibi ad extremas mansuram, vita, tenebras, Prop. 2, 20: je jure, ô ma vie, de te demeurer fidèle jusqu'à la mort.    - certum'st mihi ante tenebras (= noctem) tenebras (= mortem) persequi, Plaut. Ps. 90: je suis bien décidé, avant la nuit, à chercher la nuit de la mort.    - clausi in tenebris, Sall. J. 14, 15: enfermés dans des cachots.    - demonstres, ubi sint tuae tenebrae, Catul. 55, 2: montre où est ta cachette.    - quae jacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet, Cic. Arch. 14: et tout cela resterait plongé dans les ténèbres de l'oubli, si la littérature n'offrait son flambeau.    - obducere tenebras rebus clarissimis, Cic.: obscurcir les choses les plus claires.    - tenebrae reipublicae, Cic.: troubles civils, jours sombres de la république.
    * * *
    tĕnĕbrae, ārum, f. plur. [st2]1 [-] ténèbres, obscurité; obscurité de la nuit, nuit. [st2]2 [-] obscurcissement de la vue (passager ou définitif), perte de la vue, cécité, évanouissement (qui obscurcit la vue). [st2]3 [-] ténèbres de la mort; mort. [st2]4 [-] au fig. nuages, obscurité, ténèbres. [st2]5 [-] la nuit infernale, l'enfer. [st2]6 [-] lieu ténébreux, lieu obscur (prison, grotte, forêt, réduit, cachette, logement pauvre ou obscur...).    - sing. tenebra, Apul. M. 5, 20; Lampr. Comm. 16, 2.    - primis tenebris, Liv.: à la tombée de la nuit.    - tenebris obortis, Nep. Eum. 9, 5: la nuit étant survenue.    - juro, me tibi ad extremas mansuram, vita, tenebras, Prop. 2, 20: je jure, ô ma vie, de te demeurer fidèle jusqu'à la mort.    - certum'st mihi ante tenebras (= noctem) tenebras (= mortem) persequi, Plaut. Ps. 90: je suis bien décidé, avant la nuit, à chercher la nuit de la mort.    - clausi in tenebris, Sall. J. 14, 15: enfermés dans des cachots.    - demonstres, ubi sint tuae tenebrae, Catul. 55, 2: montre où est ta cachette.    - quae jacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet, Cic. Arch. 14: et tout cela resterait plongé dans les ténèbres de l'oubli, si la littérature n'offrait son flambeau.    - obducere tenebras rebus clarissimis, Cic.: obscurcir les choses les plus claires.    - tenebrae reipublicae, Cic.: troubles civils, jours sombres de la république.
    * * *
        Tenebrae, pen. corr. tenebrarum, tantum pluraliter. Cic. Tenebres.
    \
        Humentes tenebrae. Stat. La nuict humide.
    \
        Immundae tenebrae. Propert. Lieux tenebreux, ords et sales.
    \
        Incautae. Lucan. Esquelles l'homme ne se peult donner garde.
    \
        Primis tenebris mouit. Liu. Dés le commencement de la nuict.
    \
        Offundere tenebras alicui rei. Cic. L'obscurcir.
    \
        Quaeso quid hoc est? aut quid agitur? mihi enim tenebrae sunt. Cic. Je n'y congnoy rien, Je n'y voy goutte.
    \
        Iacere in tenebris. Cic. Estre caché.

    Dictionarium latinogallicum > tenebrae

  • 2 tenebrae

    tenebrae, ārum, f. (dissimiliert aus *temebrae für *temesrae; dies zu *temus, eris, vgl. temere u. altind. támisrā, Finsternis), die Finsternis (Ggstz. lux, lumen), I) eig. u. übtr.: 1) eig.: a) übh.: Cic. u.a.: taetris tenebris, Cic. – b) die Finsternis der Nacht, die Nacht, quo modo redissem luce, non tenebris, Cic.: Antigonus tenebris obortis ignes conspicatur, als es finster (Nacht) geworden war, Nep.: primis tenebris movit, Liv.: quo cum primis se intendentibus tenebris pervenissent, Liv.: ferunt Ti. Caesari fuisse naturam ut expergefactus noctu paulisper haud alio modo quam clarā luce contueretur omnia, paulatim tenebris se obducentibus, Plin. – 2) übtr.: a) die Finsternis = die Blindheit, occĭdit extemplo lumen tenebraeque sequuntur, Lucr.: tenebras et cladem lucis ademptae obicit, Ov.: quorum caeca lumina in altissimis tenebris erant, eorum oculos in pristinum restituebat aspectum, Lact. – b) das Dunkel vor den Augen bei Ohnmacht usw., tenebrae oboriuntur, genua inediā succĭdunt, es wird dunkel od. schwarz vor den Augen, Plaut.: obortae sunt subito tenebrae, Sen. rhet.: tenebris nigrescunt omnia circum, Verg. – c) das Todesdunkel, iuro me tibi ad extremas mansurum tenebras, Prop.; vgl. certum est mihi ante tenebras (= noctem) persequi tenebras (= mortem). Plaut. – 3) meton., der dunkle-, finstere Ort, das Loch, derSchlupfwinkel, von der Unterwelt, malae Orci, Catull.: infernae, Hor. u. Verg.: Stygiae, Verg.: absol. b. Verg. u. Ov. – v. Gefängnis, clausi in tenebris, Sall.: alqm aeternis tenebris vinculisque mandare, Cic.: ex tenebris et carcere procedere, Curt.: in robore et tenebris expirare, Liv. – v. einem Badeorte, Grylli, Mart. – v. einem Schlupfwinkel, ubi sint tuae tenebrae, Catull.: cum illa coniuratio ex latebris atque ex tenebris erupisset, Cic. – v. Bordelle, homo emersus subito ex diuturnis tenebris lustrorum ac stuprorum, Cic. – II) bildl.: 1) die Dunkelheit, Verborgenheit, Niedrigkeit, quae iacērent omnia in tenebris, nisi etc., Cic.: vestram familiam obscuram e tenebris in lucem evocavit, Cic.: neque te ex viri amplissimi dignitate, sed ex tuis tenebris extraham, Cic.: o tenebrae, o lutum, o sordes (Piso)! Cic. – 2) die Finsternis, das Dunkel, vos denique in tantis tenebris erroris et inscientiae clarissimum lumen menti meae praetulistis, Cic.: si quid est, quod indagaris, inveneris, ex tenebris erueris, Cic.: latent ista omnia crassis occultata et circumfusa tenebris, Cic.: tenebris ignorantiae circumfusi, Lact.: densissimis tenebris involuta mortalium mens, Val. Max.: tantis offusis tenebris ne scintillam quidem ullam nobis ad dispiciendum relinquerunt, Cic.: obducere tenebras rebus clarissimis, Cic.: qualibus in tenebris vitae quantisque periculis degitur, in welch finsterem Schicksal, Lucr.: offundunt tenebras (sie führen hinters Licht) et veritatem caligine obducunt, Lact.: si quid tenebrarum offudit exsilium, in trübe Stimmung versetzt, Cic.: aber tenebras offundere iudicibus, die R. mit Blindheit schlagen, Cic. fr.: tenebras dispulit calumniae, Phaedr. – 3) Dunst, Schwindel, quas tu mihi tenebras trudis? Plaut. Epid. 476: qui linguae vitaeque tenebras sequuntur, dem Dunst in Worten u. Werken nachjagen. Gell. 10, 22, 1. – / Sing. tenebra, Apul. met. 5, 20. Lampr. Commod. 16, 2. Ven. Fort. carm. 10, 17, 36. Gramm, inc. de idiom. gen. (IV) 582, 54. Gloss. II, 546, 35 u.ö.

    lateinisch-deutsches > tenebrae

  • 3 tenebrae

    tenebrae, ārum, f. (dissimiliert aus *temebrae für *temesrae; dies zu *temus, eris, vgl. temere u. altind. támisrā, Finsternis), die Finsternis (Ggstz. lux, lumen), I) eig. u. übtr.: 1) eig.: a) übh.: Cic. u.a.: taetris tenebris, Cic. – b) die Finsternis der Nacht, die Nacht, quo modo redissem luce, non tenebris, Cic.: Antigonus tenebris obortis ignes conspicatur, als es finster (Nacht) geworden war, Nep.: primis tenebris movit, Liv.: quo cum primis se intendentibus tenebris pervenissent, Liv.: ferunt Ti. Caesari fuisse naturam ut expergefactus noctu paulisper haud alio modo quam clarā luce contueretur omnia, paulatim tenebris se obducentibus, Plin. – 2) übtr.: a) die Finsternis = die Blindheit, occĭdit extemplo lumen tenebraeque sequuntur, Lucr.: tenebras et cladem lucis ademptae obicit, Ov.: quorum caeca lumina in altissimis tenebris erant, eorum oculos in pristinum restituebat aspectum, Lact. – b) das Dunkel vor den Augen bei Ohnmacht usw., tenebrae oboriuntur, genua inediā succĭdunt, es wird dunkel od. schwarz vor den Augen, Plaut.: obortae sunt subito tenebrae, Sen. rhet.: tenebris nigrescunt omnia circum, Verg. – c) das Todesdunkel, iuro me tibi ad extremas mansurum tenebras, Prop.; vgl. certum est mihi ante tenebras (= noctem) persequi tenebras (= mortem). Plaut. – 3) meton., der dunkle-, finstere Ort, das Loch, der
    ————
    Schlupfwinkel, von der Unterwelt, malae Orci, Catull.: infernae, Hor. u. Verg.: Stygiae, Verg.: absol. b. Verg. u. Ov. – v. Gefängnis, clausi in tenebris, Sall.: alqm aeternis tenebris vinculisque mandare, Cic.: ex tenebris et carcere procedere, Curt.: in robore et tenebris expirare, Liv. – v. einem Badeorte, Grylli, Mart. – v. einem Schlupfwinkel, ubi sint tuae tenebrae, Catull.: cum illa coniuratio ex latebris atque ex tenebris erupisset, Cic. – v. Bordelle, homo emersus subito ex diuturnis tenebris lustrorum ac stuprorum, Cic. – II) bildl.: 1) die Dunkelheit, Verborgenheit, Niedrigkeit, quae iacērent omnia in tenebris, nisi etc., Cic.: vestram familiam obscuram e tenebris in lucem evocavit, Cic.: neque te ex viri amplissimi dignitate, sed ex tuis tenebris extraham, Cic.: o tenebrae, o lutum, o sordes (Piso)! Cic. – 2) die Finsternis, das Dunkel, vos denique in tantis tenebris erroris et inscientiae clarissimum lumen menti meae praetulistis, Cic.: si quid est, quod indagaris, inveneris, ex tenebris erueris, Cic.: latent ista omnia crassis occultata et circumfusa tenebris, Cic.: tenebris ignorantiae circumfusi, Lact.: densissimis tenebris involuta mortalium mens, Val. Max.: tantis offusis tenebris ne scintillam quidem ullam nobis ad dispiciendum relinquerunt, Cic.: obducere tenebras rebus clarissimis, Cic.: qualibus in tenebris vitae quantisque periculis degitur, in welch finsterem Schicksal, Lucr.: offundunt tenebras
    ————
    (sie führen hinters Licht) et veritatem caligine obducunt, Lact.: si quid tenebrarum offudit exsilium, in trübe Stimmung versetzt, Cic.: aber tenebras offundere iudicibus, die R. mit Blindheit schlagen, Cic. fr.: tenebras dispulit calumniae, Phaedr. – 3) Dunst, Schwindel, quas tu mihi tenebras trudis? Plaut. Epid. 476: qui linguae vitaeque tenebras sequuntur, dem Dunst in Worten u. Werken nachjagen. Gell. 10, 22, 1. – Sing. tenebra, Apul. met. 5, 20. Lampr. Commod. 16, 2. Ven. Fort. carm. 10, 17, 36. Gramm, inc. de idiom. gen. (IV) 582, 54. Gloss. II, 546, 35 u.ö.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > tenebrae

  • 4 tenebrae

        tenebrae ārum, f    darkness, gloom: obscurato sole tenebrae factae: tenebras et solitudinem nacti: tenebris, odore foeda facies, S.: neve velit (Sol) tenebras inducere rebus, O.: tenebris nigrescunt omnia, V.: tenebras et cladem lucis ademptae Obicit, i. e. blindness, O.—The darkness of night, night: redire luce, non tenebris: primis tenebris movit, L.: tenebris, during the night, O.: tenebris obortis, N.—A gloomy place, prison, dungeon, lurking-place: clausi in tenebris, S.: postremo tenebrae, vincla.—Lurking-places, haunts: emersus ex diuturnis tenebris lustrorum: Quanti nunc tenebras unum conducis in annum, i. e. a dark lodging, Iu.—The shades, infernal regions: Infernae, V.: quid tenebras timetis? O.—Fig., darkness, gloom, obscurity: clarissimis rebus tenebras obducere: tenebras dispulit calumniae, Ph.: quaeso, quid hoc est? mihi enim tenebrae sunt: rei p.: si quid tenebrarum offudit exsilium.

    Latin-English dictionary > tenebrae

  • 5 tenebrae

    tenebrae tenebrae, arum f темнота, мрак

    Латинско-русский словарь > tenebrae

  • 6 tenebrae

    tenebrae tenebrae, arum f потёмки

    Латинско-русский словарь > tenebrae

  • 7 tenebrae

    tĕnē̆brae, ārum (collat. form tĕnē̆bra, ae, Lampr. Commod. 16; App. M. 5, p. 167, 25), f. [akin to Sanscr. tamisra, dark; cf. timere], darkness (stronger than obscuritas, and weaker than caligo; freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    veluti pueri omnia caecis In tenebris metuant,

    Lucr. 2, 56:

    tempestas atque tenebrae Coperiunt maria ac terras,

    id. 6, 491:

    cum obscurato sole tenebrae factae essent repente,

    Cic. Rep. 1, 16, 25; cf.:

    nos tenebras cogitemus tantas, quantae, etc.,

    id. N. D. 2, 38, 96:

    tetrae tenebrae et caligo,

    id. Agr. 2, 17, 44;

    v. caligo: tenebras et solitudinem nacti,

    id. Fin. 3, 11, 38:

    incultu, tenebris, odore foeda atque terribilis ejus (Tulliani) facies est,

    Sall. C. 55, 4:

    ipsis noctis tenebris,

    Quint. 10, 6, 1:

    obtentā densantur nocte tenebrae,

    Verg. G. 1, 248:

    neve velit (Sol) tenebras inducere rebus,

    Ov. M. 2, 395:

    tacitae,

    Sen. Med. 114. —
    B.
    In partic.
    1.
    The darkness of night, night:

    redire luce, non tenebris,

    Cic. Phil. 2, 30, 76:

    classem in statione usque ad noctem tenuit: primis tenebris movit,

    Liv. 31, 23, 4:

    somnus qui faciat breves tenebras,

    Mart. 10, 47, 11:

    tenebris,

    during the night, Tib. 1, 6, 59; 2, 1, 76; Ov. Am. 1, 6, 10:

    tenebris obortis,

    Nep. Eum. 9, 5:

    per tenebras,

    Luc. 2, 686:

    (me) videt pulsis Aurora tenebris,

    Ov. M. 7, 703:

    effulget tenebris Aurora fugatis,

    id. ib. 2, 144.—
    2.
    The darkness or dimness of a swoon, a swoon:

    tenebrae oboriuntur, genua inedia succidunt,

    Plaut. Curc. 2, 3, 30; Verg. A. 11, 824; Ov. M. 2, 181; 12, 136; id. Tr. 1, 3, 91; id. H. 13, 23; Luc. 3, 735; Plin. 7, 6, 5, § 41.—
    3.
    The darkness of death, death-shades ( poet. and rare):

    juro, Me tibi ad extremas mansuram tenebras,

    Prop. 2, 20 (3, 13), 17; cf.:

    (urbes) ad Erebi profundos hiatus abactae, aeternis tenebris occultantur,

    Amm. 17, 7, 13; cf. also in a play upon this signif. and that of B. 1.: certum'st mihi ante tenebras (i. e. noctem) tenebras (i. e. mortem) persequi, Plaut. Ps. 1, 1, 88.—
    4.
    Blindness ( poet. and very rare):

    occidit extemplo lumen tenebraeque sequuntur,

    Lucr. 3, 415:

    tenebras et cladem lucis ademptae Obicit,

    Ov. M. 3, 515; 3, 525; Stat. Th. 4, 407. —
    C.
    Transf., concr., a dark, gloomy place.
    1.
    A dark bathing-place:

    Grylli,

    Mart. 2, 14, 13 (cf. id. 1, 60, 3).—
    2.
    A prison, dungeon:

    clausi in tenebris, cum maerore et luctu morte graviorem vitam exigunt,

    Sall. J. 14, 15: in atras et profundas tenebras eum claudebant, Tubero ap. Gell. 6, 4, 3. —
    3.
    Lurking-places, haunts:

    emersus ex diuturnis tenebris lustrorum ac stuprorum,

    Cic. Sest. 9, 20:

    demonstres, ubi sint tuae tenebrae,

    Cat. 55, 2.—
    4.
    Dark or poor lodgings:

    quanti nunc tenebras unum conducis in annum,

    Juv. 3, 225. —
    5.
    The infernal regions:

    tenebrae malae Orci,

    Cat. 3, 13:

    infernae,

    Verg. A. 7, 325; Hor. C. 4, 7, 25:

    Stygiae,

    Verg. G. 3, 551:

    quid Styga, quid tenebras timetis?

    Ov. M. 15, 154.—
    II.
    Trop., darkness, gloom, obscurity of the mind, of fame, of fortune, fate, etc. (class.):

    isti tantis offusis tenebris ne scintillam quidem ullam nobis ad dispiciendum reliquerunt,

    Cic. Ac. 2, 19, 61:

    obducere tenebras rebus clarissimis,

    id. ib. 2, 6, 16; cf.:

    omnibus fulgore quodam suae claritatis tenebras obduxit,

    Quint. 10, 1, 72: quas tu mihi tenebras cudis? what darkness are you raising about me? i. e. what trick are you playing me? Plaut. Ep. 3, 4, 40:

    tenebras dispulit calumniae,

    Phaedr. 3, 10, 42:

    quae jacerent omnia in tenebris, nisi litterarum lumen accederet,

    obscurity, concealment, Cic. Arch. 6, 14:

    vestram familiam abjectam et obscuram e tenebris in lucem evocavit,

    id. Deiot. 11, 30; cf.: o tenebrae, o lutum, o sordes (Piso)! obscurity, i. e. low birth, baseness, id. Pis. 26, 62; id. Att. 7, 11, 1: vitae, gloomy fate or fortunes, Lucr. 2, 15:

    qui tibi aestus, qui error, qui tenebrae erunt,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 45:

    in illis rei publicae tenebris caecisque nubibus et procellis,

    id. Dom. 10, 24:

    ex superioris anni caligine et tenebris lucem in re publicā dispicere,

    id. Red. in Sen. 3, 5:

    si quid tenebrarum offudit exilium,

    id. Tusc. 3, 34, 82:

    tamquam si offusa rei publicae sempiterna nox esset, ita ruebant in tenebris omniaque miscebant,

    id. Rosc. Am. 32, 91.

    Lewis & Short latin dictionary > tenebrae

  • 8 tenebrae

    ārum f. (sg. редко Ap, Lampr)
    1) темнота, потёмки, тьма, мрак (t. vespertīnae Amm)
    tenebris C, Tib etc.ночью
    2) мрачное место, темница, тюрьма (tenebris vinculisque aliquem mandare C; clausus in tenebris Sl)
    3) убежище, укромный уголок (ubi sunt tuae t.? Ctl)
    4) тёмное или незнатное происхождение, безвестность ( aliquem e tenebris in lucem evocare C)
    in tenebris jacere C — быть безвестным, в забвении
    5) неясность, туманность, темнота ( rebus clarissimis — dat. — tenebras obducĕre C)
    6) помрачение (сознания), обморочное состояние ( oculorum vertigĭnes tenebraeque PM)
    7) слепота (t. et clades lucis ademptae O)
    8) мрачная судьба, бедствия ( in tenebris vitae Lcr)
    9) морочение, одурачивание ( alicui tenebras cudĕre Pl)

    Латинско-русский словарь > tenebrae

  • 9 tenebrae

    темнота: sedis intimae tenebras pati (1. 1 pr. C. 9, 4);

    tenebrosus, темный, мрачный (1. 3 § 2 C. 6, 43).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > tenebrae

  • 10 tenebrae

    , arum f pl. t.
      темнота, потёмки; мрак
      ♦ in tenebris jacere быть безвестным, быть в забвении

    Dictionary Latin-Russian new > tenebrae

  • 11 tenebra

    darkness (pl.), obscurity; night; dark corner; ignorance; concealment; gloom

    Latin-English dictionary > tenebra

  • 12 tenebra

    tĕnē̆brae, ārum (collat. form tĕnē̆bra, ae, Lampr. Commod. 16; App. M. 5, p. 167, 25), f. [akin to Sanscr. tamisra, dark; cf. timere], darkness (stronger than obscuritas, and weaker than caligo; freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    veluti pueri omnia caecis In tenebris metuant,

    Lucr. 2, 56:

    tempestas atque tenebrae Coperiunt maria ac terras,

    id. 6, 491:

    cum obscurato sole tenebrae factae essent repente,

    Cic. Rep. 1, 16, 25; cf.:

    nos tenebras cogitemus tantas, quantae, etc.,

    id. N. D. 2, 38, 96:

    tetrae tenebrae et caligo,

    id. Agr. 2, 17, 44;

    v. caligo: tenebras et solitudinem nacti,

    id. Fin. 3, 11, 38:

    incultu, tenebris, odore foeda atque terribilis ejus (Tulliani) facies est,

    Sall. C. 55, 4:

    ipsis noctis tenebris,

    Quint. 10, 6, 1:

    obtentā densantur nocte tenebrae,

    Verg. G. 1, 248:

    neve velit (Sol) tenebras inducere rebus,

    Ov. M. 2, 395:

    tacitae,

    Sen. Med. 114. —
    B.
    In partic.
    1.
    The darkness of night, night:

    redire luce, non tenebris,

    Cic. Phil. 2, 30, 76:

    classem in statione usque ad noctem tenuit: primis tenebris movit,

    Liv. 31, 23, 4:

    somnus qui faciat breves tenebras,

    Mart. 10, 47, 11:

    tenebris,

    during the night, Tib. 1, 6, 59; 2, 1, 76; Ov. Am. 1, 6, 10:

    tenebris obortis,

    Nep. Eum. 9, 5:

    per tenebras,

    Luc. 2, 686:

    (me) videt pulsis Aurora tenebris,

    Ov. M. 7, 703:

    effulget tenebris Aurora fugatis,

    id. ib. 2, 144.—
    2.
    The darkness or dimness of a swoon, a swoon:

    tenebrae oboriuntur, genua inedia succidunt,

    Plaut. Curc. 2, 3, 30; Verg. A. 11, 824; Ov. M. 2, 181; 12, 136; id. Tr. 1, 3, 91; id. H. 13, 23; Luc. 3, 735; Plin. 7, 6, 5, § 41.—
    3.
    The darkness of death, death-shades ( poet. and rare):

    juro, Me tibi ad extremas mansuram tenebras,

    Prop. 2, 20 (3, 13), 17; cf.:

    (urbes) ad Erebi profundos hiatus abactae, aeternis tenebris occultantur,

    Amm. 17, 7, 13; cf. also in a play upon this signif. and that of B. 1.: certum'st mihi ante tenebras (i. e. noctem) tenebras (i. e. mortem) persequi, Plaut. Ps. 1, 1, 88.—
    4.
    Blindness ( poet. and very rare):

    occidit extemplo lumen tenebraeque sequuntur,

    Lucr. 3, 415:

    tenebras et cladem lucis ademptae Obicit,

    Ov. M. 3, 515; 3, 525; Stat. Th. 4, 407. —
    C.
    Transf., concr., a dark, gloomy place.
    1.
    A dark bathing-place:

    Grylli,

    Mart. 2, 14, 13 (cf. id. 1, 60, 3).—
    2.
    A prison, dungeon:

    clausi in tenebris, cum maerore et luctu morte graviorem vitam exigunt,

    Sall. J. 14, 15: in atras et profundas tenebras eum claudebant, Tubero ap. Gell. 6, 4, 3. —
    3.
    Lurking-places, haunts:

    emersus ex diuturnis tenebris lustrorum ac stuprorum,

    Cic. Sest. 9, 20:

    demonstres, ubi sint tuae tenebrae,

    Cat. 55, 2.—
    4.
    Dark or poor lodgings:

    quanti nunc tenebras unum conducis in annum,

    Juv. 3, 225. —
    5.
    The infernal regions:

    tenebrae malae Orci,

    Cat. 3, 13:

    infernae,

    Verg. A. 7, 325; Hor. C. 4, 7, 25:

    Stygiae,

    Verg. G. 3, 551:

    quid Styga, quid tenebras timetis?

    Ov. M. 15, 154.—
    II.
    Trop., darkness, gloom, obscurity of the mind, of fame, of fortune, fate, etc. (class.):

    isti tantis offusis tenebris ne scintillam quidem ullam nobis ad dispiciendum reliquerunt,

    Cic. Ac. 2, 19, 61:

    obducere tenebras rebus clarissimis,

    id. ib. 2, 6, 16; cf.:

    omnibus fulgore quodam suae claritatis tenebras obduxit,

    Quint. 10, 1, 72: quas tu mihi tenebras cudis? what darkness are you raising about me? i. e. what trick are you playing me? Plaut. Ep. 3, 4, 40:

    tenebras dispulit calumniae,

    Phaedr. 3, 10, 42:

    quae jacerent omnia in tenebris, nisi litterarum lumen accederet,

    obscurity, concealment, Cic. Arch. 6, 14:

    vestram familiam abjectam et obscuram e tenebris in lucem evocavit,

    id. Deiot. 11, 30; cf.: o tenebrae, o lutum, o sordes (Piso)! obscurity, i. e. low birth, baseness, id. Pis. 26, 62; id. Att. 7, 11, 1: vitae, gloomy fate or fortunes, Lucr. 2, 15:

    qui tibi aestus, qui error, qui tenebrae erunt,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 45:

    in illis rei publicae tenebris caecisque nubibus et procellis,

    id. Dom. 10, 24:

    ex superioris anni caligine et tenebris lucem in re publicā dispicere,

    id. Red. in Sen. 3, 5:

    si quid tenebrarum offudit exilium,

    id. Tusc. 3, 34, 82:

    tamquam si offusa rei publicae sempiterna nox esset, ita ruebant in tenebris omniaque miscebant,

    id. Rosc. Am. 32, 91.

    Lewis & Short latin dictionary > tenebra

  • 13 caligo [1]

    1. cālīgo, ginis, f., I) jeder bedeckende, verdüsternde Dunst, dichter-, starker Nebel, Dampf, Rauch u. dgl., fulvae nubis caligo crassa, Verg.: meridie nebula occepit... noctem insequentem eadem caligo obtinuit; sole orto est discussa, Liv. (vgl. Fabri Liv. 22, 5, 3. Mützell Curt. 4, 3 [14], 16): caligo, immodico terrae fervore excitata, lucem tegit, Curt.: caligo, quam circa umidi effuderant montes, Curt.: e terra fumidam exhalari caliginem (Dampf) certum est, Plin.: pingues multā caligine taedae, Lucr.: statim concidit crassiore caligine spiritu obstructo clausoque stomacho, Plin. ep. – Plur., (vites) quarum inter caligines uvae deflorescunt, Col. – II) meton., die alles bedeckende Dunkelheit, die Finsternis, A) eig.: 1) im allg.: tetrae tenebrae et caligo, Cic.: caligo tenebrarum, Amm.: c. obscura, Cic. poët.: caeca, Verg.: caliginem et tenebras et perpetuam noctem profundo incubantem mari, Curt. – 2) insbes., Dunkel vor den Augen: a) als augenblicklicher Zustand: oculorum cal. u. bl. cal., Verdunkelung der Augen, Flor, Schwindel, Cels. u.a.: cum altitudo oculis caliginem offudisset, den Blick schwindeln gemacht hatte, Liv.: alqd videre od. cernere quasi per caliginem, wie durch einen Nebel od. Flor, Cic.: u. so quasi per caliginem vidi Gitonem in crepidine semitae stantem, Petr. 9, 1. – Plur., caligines, Schwindelanfälle, Cels. 1, 3. p. 19, 33 D., vollst., oculorum caligines, Plin. 25, 158 u. ö. – b) (mediz. t. t.) als dauernder Zustand = ἀμβλυωπία, die Augenschwäche, Gesichtsschwäche, mit u. ohne oculorum, Cels. u.a.: oculi caligine quādam obducuntur, Ambros. – B) übtr.: 1) im allg.: alci magnitudine suā inducere caliginem, jmds. Ruhm durch seine Größe verdunkeln, Vell. 2, 36, 1. – 2) insbes.: a) geistiges Dunkel, Nebel, Flor, caecā mentem caligine consitus, Catull.: discussa est illa caligo, quam dixi, Cic.: sed ut opinor hic error et haec indoctorum animis offusa caligo est, quod tam longe retro respicere non possunt, Cic.: eademque (philosophia) ab animo tamquam ab oculis caliginem dispulit, ut omnia supera infera, prima ultima media videremus, Cic. – b) trüber Zustand, trübe Verhältnisse, Trübsal, temporum illorum, Cic.: superioris anni caligo et tenebrae, Cic.: ecce illa tempestas, caligo bonorum, tenebrae rei publicae, Cic.: quaedam scelerum offusa c., Quint.: numquam sibi tantum caliginis, tantum perturbationis offusum, Plin. ep.

    lateinisch-deutsches > caligo [1]

  • 14 nato

    nato, āre, āvi, ātum    - intr. qqf. tr. [st1]1 [-] nager, traverser à la nage.    - studiosus natandi, Cic.: passionné pour la natation.    - natare freta, Virg.: traverser un détroit à la nage.    - quot piscibus unda natatur, Ov. Tr. 5: autant qu'il y a de poissons nageant dans l'onde.    - natantium manus stipitibus saxisque lacerabant, Curt. 4: ils leur déchiraient les mains pendant qu'ils nageaient.    - genus omne natantum (= natantium), Virg. G. 3: toute la race des poissons. [st1]2 [-] surnager, voguer, flotter, être ballotté sur les eaux; fendre l'air, voler (en parl. des oiseaux).    - carina fracta natat, Prop.: le navire fracassé flotte çà et là.    - campi natantes, Lucr.: la plaine liquide.    - ardea pennae confisa natanti, Virg.: le héron, confiant en ses ailes qui planent dans les airs. [st1]3 [-] onduler, se répandre.    - Tiberinus campo natat, Ov.: le Tibre déborde dans la plaine.    - ante oculos natant tenebrae, Ov.: l'obscurité se répand devant ses yeux.    - campi natantes, Virg.: les campagnes aux moissons ondoyantes.    - natant radices, Col.: les racines s'étendent. [st1]4 [-] être baigné, être noyé, être inondé, nager dans, ruisseler.    - fletibus ora natant, Stat.: son visage est baigné de larmes.    - oculi natantes: yeux égarés.    - pes in laxa pelle natat, Ov.: le pied flotte dans la chaussure trop lâche.    - natabant pavimenta vino, Cic.: les pavés étaient ruisselants de vin.    - plana natant, Sil. 4: les plaines sont noyées.    - natabant domus sanguine, Aug.: les maisons étaient inondées de sang. [st1]5 [-] osciller, être irrésolu, être incertain, être hésitant, chanceler.    - Democritus natare videtur, Cic.: Démocrite paraît hésiter.    - pars (hominum) multa natat, Hor. S. 2: la plupart des hommes sont ballottés (entre le bien et le mal).    - in quo magis tu mihi natare visus es quam ipse Neptunus, Cic. Nat. 3: là, tu m'as paru nager plus que Neptune lui-même.    - mutatio voluntatis indicat animum natare, Sen. Ep. 35: le changement de volonté décèle un esprit flottant.
    * * *
    nato, āre, āvi, ātum    - intr. qqf. tr. [st1]1 [-] nager, traverser à la nage.    - studiosus natandi, Cic.: passionné pour la natation.    - natare freta, Virg.: traverser un détroit à la nage.    - quot piscibus unda natatur, Ov. Tr. 5: autant qu'il y a de poissons nageant dans l'onde.    - natantium manus stipitibus saxisque lacerabant, Curt. 4: ils leur déchiraient les mains pendant qu'ils nageaient.    - genus omne natantum (= natantium), Virg. G. 3: toute la race des poissons. [st1]2 [-] surnager, voguer, flotter, être ballotté sur les eaux; fendre l'air, voler (en parl. des oiseaux).    - carina fracta natat, Prop.: le navire fracassé flotte çà et là.    - campi natantes, Lucr.: la plaine liquide.    - ardea pennae confisa natanti, Virg.: le héron, confiant en ses ailes qui planent dans les airs. [st1]3 [-] onduler, se répandre.    - Tiberinus campo natat, Ov.: le Tibre déborde dans la plaine.    - ante oculos natant tenebrae, Ov.: l'obscurité se répand devant ses yeux.    - campi natantes, Virg.: les campagnes aux moissons ondoyantes.    - natant radices, Col.: les racines s'étendent. [st1]4 [-] être baigné, être noyé, être inondé, nager dans, ruisseler.    - fletibus ora natant, Stat.: son visage est baigné de larmes.    - oculi natantes: yeux égarés.    - pes in laxa pelle natat, Ov.: le pied flotte dans la chaussure trop lâche.    - natabant pavimenta vino, Cic.: les pavés étaient ruisselants de vin.    - plana natant, Sil. 4: les plaines sont noyées.    - natabant domus sanguine, Aug.: les maisons étaient inondées de sang. [st1]5 [-] osciller, être irrésolu, être incertain, être hésitant, chanceler.    - Democritus natare videtur, Cic.: Démocrite paraît hésiter.    - pars (hominum) multa natat, Hor. S. 2: la plupart des hommes sont ballottés (entre le bien et le mal).    - in quo magis tu mihi natare visus es quam ipse Neptunus, Cic. Nat. 3: là, tu m'as paru nager plus que Neptune lui-même.    - mutatio voluntatis indicat animum natare, Sen. Ep. 35: le changement de volonté décèle un esprit flottant.
    * * *
        Aquae natantur multo pisce. Ouid. Les eaues sont nagees de grande quantité de poissons, Grand nombre de poissons nage parmi les eaues.
    \
        Natare aquas. Mart. Nager en l'eaue.
    \
        Natabant pauimenta vino. Cic. Le pavé nageoit tout en vin, Estoit tout couvert de vin respandu.
    \
        Tenebrae natant ante oculos. Ouid. Volletent, Il est si estonné et esperdu qu'il ne voit goutte.
    \
        Radices arboris natant summa tellure. Columel. Croissent en s'estendant et eslargissant sur la terre, et non point en entrant dedens.

    Dictionarium latinogallicum > nato

  • 15 caligo

    1. cālīgo, ginis, f., I) jeder bedeckende, verdüsternde Dunst, dichter-, starker Nebel, Dampf, Rauch u. dgl., fulvae nubis caligo crassa, Verg.: meridie nebula occepit... noctem insequentem eadem caligo obtinuit; sole orto est discussa, Liv. (vgl. Fabri Liv. 22, 5, 3. Mützell Curt. 4, 3 [14], 16): caligo, immodico terrae fervore excitata, lucem tegit, Curt.: caligo, quam circa umidi effuderant montes, Curt.: e terra fumidam exhalari caliginem (Dampf) certum est, Plin.: pingues multā caligine taedae, Lucr.: statim concidit crassiore caligine spiritu obstructo clausoque stomacho, Plin. ep. – Plur., (vites) quarum inter caligines uvae deflorescunt, Col. – II) meton., die alles bedeckende Dunkelheit, die Finsternis, A) eig.: 1) im allg.: tetrae tenebrae et caligo, Cic.: caligo tenebrarum, Amm.: c. obscura, Cic. poët.: caeca, Verg.: caliginem et tenebras et perpetuam noctem profundo incubantem mari, Curt. – 2) insbes., Dunkel vor den Augen: a) als augenblicklicher Zustand: oculorum cal. u. bl. cal., Verdunkelung der Augen, Flor, Schwindel, Cels. u.a.: cum altitudo oculis caliginem offudisset, den Blick schwindeln gemacht hatte, Liv.: alqd videre od. cernere quasi per caliginem, wie durch einen Nebel od. Flor, Cic.: u. so quasi per caliginem vidi Gitonem in crepidine semitae stantem, Petr. 9, 1. – Plur., caligines, Schwindelanfälle, Cels. 1, 3. p. 19, 33 D.,
    ————
    vollst., oculorum caligines, Plin. 25, 158 u. ö. – b) (mediz. t. t.) als dauernder Zustand = ἀμβλυωπία, die Augenschwäche, Gesichtsschwäche, mit u. ohne oculorum, Cels. u.a.: oculi caligine quādam obducuntur, Ambros. – B) übtr.: 1) im allg.: alci magnitudine suā inducere caliginem, jmds. Ruhm durch seine Größe verdunkeln, Vell. 2, 36, 1. – 2) insbes.: a) geistiges Dunkel, Nebel, Flor, caecā mentem caligine consitus, Catull.: discussa est illa caligo, quam dixi, Cic.: sed ut opinor hic error et haec indoctorum animis offusa caligo est, quod tam longe retro respicere non possunt, Cic.: eademque (philosophia) ab animo tamquam ab oculis caliginem dispulit, ut omnia supera infera, prima ultima media videremus, Cic. – b) trüber Zustand, trübe Verhältnisse, Trübsal, temporum illorum, Cic.: superioris anni caligo et tenebrae, Cic.: ecce illa tempestas, caligo bonorum, tenebrae rei publicae, Cic.: quaedam scelerum offusa c., Quint.: numquam sibi tantum caliginis, tantum perturbationis offusum, Plin. ep.
    ————————
    2. cālīgo, āvī, ātum, āre (1. caligo), I) intr.: A) finstern Nebeldunst-, Finsternis verbreiten, dunkeln Dampf aufsteigen lassen, amnes frigidis nebulis caligant, Col. 1, 5, 4. – omnis, quae umida circum caligat, nubes, Verg. Aen. 2, 605 sq.: aram tenui caligans vestiet umbra (Centaurus), Cic. Arat. 205. – dah. meton. = Schwindel erregen, schwindeln machen, caligantes fenestrae, Iuven. 6, 31. – B) in Dunkel gehüllt-, dunkel-, düster sein, 1) eig.: a) übh.: caligans lucus, Verg.: caligantes animarum examine campi, Stat. – b) insbes., v. den Augen, α) als augenblicklicher Zustand, caligant oculi, es wird dunkel vor den Augen, Lucr., Cels. u.a.: caligavit aspectus, es schwindelte dem Blick, Cypr. de laps. 8: u. so caligat in altis obtutus saxis, Sil. 3, 492. – v. Pers., caligant, Scribon. 184: lato Mucius caligat in hoste, es wird ihm dunkel vor den Augen, Sil. 1, 499. – β) als dauernder Zustand = ἀμβλυωπειν, trübe, blöde, schwach (an Sehkraft) sein, oculi eius caligaverant, er war schwachsichtig geworden, Vulg. 1. regg. 4, 15: caligare oculi non numquam ex lippidine consuerunt, es pflegt infolge der Augenentzündung eine Abnahme der Sehkraft sich einzustellen, Cels. 6, 6, 32: cuicumque oculi caligant, wo Schwäche der Augen eintritt, ibid. § 34: longinqua oculorum acies per intervalla media caligantium, Augen, die in die Weite
    ————
    sehen, aber für mittlere Entfernungen nichts taugen, Gell. 14, 1, 5: von Pers., schwachsichtig sein, Mart. 10, 4, 1. – 2) übtr.: a) im allg.: orbatae caligant vela carinae, irren im Finstern = wissen nicht, wohin sie sich wenden sollen, Stat. silv. 5, 3, 238. – b) insbes. von Pers., im Finstern tappen = der Einsicht ermangeln, vivere omnes beate volunt, sed ad pervidendum quid sit quod beatam vitam efficiat caligant, Sen.: ad quas (vires religionis) maxime etiamnum caligat humanum genus, Plin. – Sprichw., caligare in sole, bei hellem Tageslicht im Finstern tappen, d.i. bei der größten Klarheit nichts verstehen, Quint. 1, 2, 19. – II) (spätlat.) tr. in Dunkel hüllen, Fulgent. Virg. contin. p. 162 M. Chrysol. serm. 42 u.a. – In guten Hdschrn. des Liv. auch calligo geschr., s. Alschefski Liv. 22, 5. p. 306.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > caligo

  • 16 caligo

    1.
    cālīgo ( call-), ĭnis, f. [root cal-, cover; cf.: oc-culo, clam, cella], a thick atmosphere, a mist, vapor, fog (mostly poet. or in post-Aug. prose):

    suffundere caelum caligine,

    Lucr. 6, 479; 6, 461; 6, 92:

    (ignis) piceă crassus caligine,

    Verg. G. 2, 309; cf. id. A. 9, 36; Liv. 29, 27, 7:

    densa caligo occaecaverat diem,

    id. 33, 7, 2; cf. Suet. Ner. 19:

    fumidam a terră exhalari caliginem,

    Plin. 2, 42, 42, § 111:

    caligo aestuosa,

    Col. 11, 2, 53 (for which, id. 11, 2, 57:

    nebulosus aestus): pruinae et caligo,

    id. 3, 2, 4; cf. Pall. Febr. 9, 2.—Also in plur.:

    inter caligines,

    Col. 3, 1, 7.—Hence,
    II.
    Transf.
    A.
    (Causa pro effectu.) Darkness, obscurity, gloom (produced by mist, fog, etc.; freq. with tenebrae;

    class. in prose and poetry): mi ob oculos caligo obstitit, Plaut Mil. 2, 4, 51: cum altitudo caliginem oculis obfudisset,

    i. e. had caused dizziness, Liv. 26, 45, 3:

    erat in tantā calligine major usus aurium quam oculorum,

    id. 22, 5, 3 Weissenb.: noctem insequentem eadem calligc obtinuit;

    sole orto est discussa,

    id. 29, 27, 7:

    nox terram caligine texit,

    Lucr. 6, 853; 5, 649:

    caeca noctis,

    id. 4, 457:

    caecae umbra,

    id. 3, 305; cf. Verg. A. 3, 203:

    quam simul agnorunt inter caliginis umbras,

    Ov. M. 4, 455:

    ara obscurā caligine tecta,

    Cic. Arat. 194.—With tenebrae, Cic. Agr. 2, 17, 44; Curt. 9, 4, 18; Lampr. Comm. 16.—In later writers also with a gen.:

    caligo tenebrarum,

    Quint. Decl. 18, 7; cf. Sen. Agam. 472 Heins.;

    and inversely: tenebris illunae caliginis impeditus,

    App. M. 9, p. 214.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., mental blindness, dulness of perception:

    quod videbam equidem, sed quasi per caliginem: praestrinxerat aciem animi D. Bruti salus,

    Cic. Phil. 12, 2, 3; so id. Fin. 5, 15, 43: adhuc tamen [p. 270] per caliginem video, Plin. Ep. 5, 8, 8: caecā mentem caligine consitus, * Cat. 64, 207:

    Augustus... omnibus omnium gentium viris magnitudine suā inducturus caliginem,

    to throw into the shade, Vell. 2, 37, 1. —
    2.
    Of dark, difficult circumstances, calamity, affliction, gloom:

    vide nunc caliginem temporum illorum,

    Cic. Planc. 40, 96:

    superioris anni,

    id. post Red. in Sen. 3, 5:

    an qui etesiis, qui per cursum rectum regnum tenere non potuerunt, nunc caecis tenebris et caligine se Alexandriam perventuros arbitrati sunt?

    id. Agr. 2, 17, 44:

    illa omnis pecunia latuit in illā caligine ac tenebris, quae totam rem publicam tum occuparant,

    id. Verr. 2, 3, 76, § 177:

    ecce illa tempestas, caligo bonorum, tenebrae rei publicae,

    id. Prov. Cons. 18, 43:

    tantum caliginis, tantum perturbationis offusum,

    Plin. Ep. 3, 9, 16:

    quaedam scelerum offusa caligo,

    Quint. 9, 3, 47.—
    C.
    In medic. lang., as a disease of the eyes, dim-sightedness, weakness of the eyes, Cels. 6, 6, n. 32; Plin. 20, 7, 26, § 61; 20, 23, 95, § 254; 25, 13, 92, § 144; 32, 9, 31, § 97; 34, 11, 27, § 114; Scrib. Comp. 179.
    2.
    cālīgo, āre, v. n. [1. caligo].
    I.
    To emit vapor or steam, to steam, reek:

    amnes aestate vaporatis, hieme frigidis nebulis caligent,

    Col. 1, 5, 4:

    aram tenui caligans vestiet umbrā,

    Cic. Arat. 205 (449); cf.:

    omnem quae nunc Mortalis hebetat visus tibi et umida circum Caligat, nubem eripiam,

    Verg. A. 2, 606.—
    B.
    Transf.
    1.
    To be involved in darkness, to be dark, gloomy:

    caligare oculos,

    darkness covers the eyes, Lucr. 3, 157; Verg. G. 4, 468; Stat. Th. 1, 95. —
    2.
    Poet.:

    altae caligantesque fenestrae,

    dizzy, Juv. 6, 31.—
    II.
    Trop., of the understanding, to be blind, to be surrounded by darkness, to grope about:

    orbatae caligant vela carinae,

    Stat. S. 5, 3, 238:

    caligare ad pervidendum,

    Sen. Vit. Beat. 1, 1:

    virtus inhorrescit ad subita, et caligabit, si, etc.,

    id. Ep. 57, 4; Plin. 30, 1, 1, § 2; Quint. Decl. 18 fin.:

    rex caligare alto in solio, nec pondera regni posse pati,

    Sil. 14, 88.—Prov.:

    caligare in sole,

    to grope in broad daylight, Quint. 1, 2, 19.—
    B.
    In medic. lang., of the eyes, to suffer from weakness, be weak, Cels. 6, 6, 32; Plin. 20, 22, 87, § 239; cf. id. 11, 37, 54, § 147.— Transf., of the person, to be dim-sighted:

    caligans Thyestes,

    Mart. 10, 4, 1; Scrib. Comp. 184.

    Lewis & Short latin dictionary > caligo

  • 17 oborior

    ob-orior, ortus sum, orīrī, entstehen, zum Vorschein kommen, sich zeigen, oboriuntur tenebrae, Nep.: obortae sunt subito tenebrae, es wurde mir schwarz vor den Augen, Sen. rhet.: ebenso nox oboritur et crassa caligo, Sen. rhet. fr.: lacrimae omnibus obortae (sunt), es traten allen die Tr. in die Augen, Lucr.: lacrimis obortis, unter hervorbrechenden Tr., Verg. u. Curt.: tum risum obortum (esse) Scipioni, Liv.: concrevit saxo oborto, durch Verwandlung in Stein, Ov.: tanta haec laetitia oborta est, Ter.: vide, quanta lux liberalitatis et sapientiae tuae mihi apud te dicenti oboriatur (aufgeht), Cic.

    lateinisch-deutsches > oborior

  • 18 aestus

    aestŭs, ūs, m. [st1]1 [-] chaleur, ardeur, flamme, feu.    - furit aestus ad auras, Virg.: le feu s'élance en tourbillons furieux vers les nues.    - meridiei aestus, Liv.: la chaleur de midi. [st1]2 [-] au fig. ardeur, émotion violente, passion, fureur, fougue.    - civilis belli aestus, Hor. Ep. 2: la fureur de la guerre civile.    - fabula stultorum regum et populorum continet aestum, Hor. Ep. 1: ce poème contient les fureurs insensées des peuples et des rois. [st1]3 [-] trouble, inquiétude, irrésolution, perplexité.    - qui aestus, quae tenebrae, Cic.: que d'indécision, que de ténèbres! [st1]4 [-] marée, courant, bouillonnement des flots, violente agitation de la mer, houle, vague.    - aestus maritimi, Cic.: houle de la mer.    - aestuum accessus et recessus, Cic.: le flux et le reflux.    - aestus decedit, Liv.: la marée descend. [st1]5 [-] Lucr. émanation (d'atomes).
    * * *
    aestŭs, ūs, m. [st1]1 [-] chaleur, ardeur, flamme, feu.    - furit aestus ad auras, Virg.: le feu s'élance en tourbillons furieux vers les nues.    - meridiei aestus, Liv.: la chaleur de midi. [st1]2 [-] au fig. ardeur, émotion violente, passion, fureur, fougue.    - civilis belli aestus, Hor. Ep. 2: la fureur de la guerre civile.    - fabula stultorum regum et populorum continet aestum, Hor. Ep. 1: ce poème contient les fureurs insensées des peuples et des rois. [st1]3 [-] trouble, inquiétude, irrésolution, perplexité.    - qui aestus, quae tenebrae, Cic.: que d'indécision, que de ténèbres! [st1]4 [-] marée, courant, bouillonnement des flots, violente agitation de la mer, houle, vague.    - aestus maritimi, Cic.: houle de la mer.    - aestuum accessus et recessus, Cic.: le flux et le reflux.    - aestus decedit, Liv.: la marée descend. [st1]5 [-] Lucr. émanation (d'atomes).
    * * *
        AEstus, huius aestus, masc. gen. Virg. L'ardeur du soleil.
    \
        AEstus. Virgil. La grande chaleur sortant du feu, comme celle qui sort de la gueule d'une fournaise.
    \
        AEstus maris. Plin. Le regorgement de la mer, quand il y a plusieurs grandes ondes et vagues sans cause apparante, Le flot de la mer, L'aller et venir de la mer.
    \
        AEstus, translatum ad animum. Cic. Ardeur et vehemence.
    \
        AEstus gloriae. Cic. Ardent et impetueux desir de gloire.
    \
        Fluctuare aestu curarum. Vir. Quand on ne scait qu'on doibt faire.
    \
        Magnus irarum aestus. Virgil. Grande esmotion et perturbation de courroux.
    \
        AEstus ingenii. Cic. Vehemence et impetuosité d'esprit.
    \
        AEstus consuetudinis. Cic. La force et violence d'accoustumance.
    \
        Commouere aestus belli. Lucret. Esmouvoir tumulte de guerre.
    \
        AEstus. Ouid. Ardeur d'amour.
    \
        AEstus vlceris. Cic. Inflammation d'ulcere.
    \
        AEstus, Dubitatio, Solicitudo. Plin. iunior. Doubte, Soing, Soulci.
    \
        Grauis aestus. Horat. Fascheux et grief à porter.
    \
        Ignaui aestus. Ab effectu, quod ignauos homines reddant. Ouid. Lasches, vains.
    \
        AEstus mustulentus. Plaut. La fumee du vin nouveau.
    \
        Rapidus aestus. Virgil. Chaleur vehemente.
    \
        Steriles aestus. Claud. Chaleurs qui font la terre sterile.
    \
        Sydereus aestus. Ouid. Chaleur du soleil.
    \
        Torrens aestus. Plin. Chaleur ardente.
    \
        Exaestuare aestus. Lucret. Jecter hors.
    \
        Insinuare aestum. Lucret. Faire entrer la chaleur.
    \
        Laborare aestu. Columel. Estre vexé et travaillé de chauld.
    \
        Releuare aestus. Ouid. Alleger la chaleur.
    \
        Secare aestu. Virgil. Fendre et traverser la mer esmeue.
    \
        Solari aestum fluuiis. Horat. Par temps chauld se rafraichir en rivieres.
    \
        Solui aestum. Lucret. Estre fondu par force de chaleur.
    \
        Sustinere aestus. Ouid. Endurer et porter grand chauld.
    \
        Torrens aestu terra. Colum. Bruslee de chaleur.

    Dictionarium latinogallicum > aestus

  • 19 obduco

    obdūco, ĕre, duxi, ductum - tr. -    - parf. obduxe, Plaut. (= obduxisse). [st1]1 [-] conduire en face de, conduire vers, conduire autour, mener devant, mener sur, tracer devant, opposer.    - Curium obducere, Cic.: opposer Curius.    - ab utroque latere collis transversam fossam obduxit, Caes. BG. 2: il fit creuser à chaque bout un fossé perpendiculairement à la ligne de bataille. [st1]2 [-] mettre devant, mettre sur, étendre, répandre; causer.    - labor callum dolori obducit, Cic.: [le travail met un cal sur la douleur] = par le travail on s'endurcit à la douleur.    - ceram obducere: étendre de la cire, recouvrir de cire. [st1]3 [-] mettre devant, envelopper, couvrir, voiler, enfermer, fermer, épaissir.    - rebus (dat.) tenebras obducere, Cic. Ac. 2: répandre l'obscurité sur les choses, obscurcir les choses.    - trunci obducuntur libro, Cic. Nat. 2: les troncs sont couverts d'écorce.    - obducta pascua junco, Virg.: pâturages couverts de jonc.    - fores obducere, Sen.: fermer sa porte.    - obductus dolor, Virg.: douleur voilée.    - obducere castra vallo, Flor.: entourer le camp d'un retranchement.    - oculos vastae obduxere tenebrae, Luc. 3: ses yeux se couvrirent d'épaisses ténèbres.    - tenebris sese obducentibus, Plin.: les ténèbres s'obscurcissant. [st1]4 [-] ramener, contracter, tirer.    - obductā veste, Tac.: le vêtement ramené sur sa tête.    - frontem obducere, Hor. Quint.: froncer le sourcil.    - stomachum obducere, C.-Aur.: contracter l'estomac. [st1]5 [-] tirer à soi, aspirer, boire avidement, absorber, avaler.    - venenum obducere, Cic.: boire d'un trait le poison.    - cruorem obducere, Sen.: boire le sang (en parl. de la terre). [st1]6 [-] passer complètement (le temps).    - ibi tamquam domi meae scilicet; itaque obduxi posterum diem, Cic. Att. 16: là, bien entendu, c'était comme si j'étais chez moi; c'est pourquoi j'y ai passé toute la journée suivante.
    * * *
    obdūco, ĕre, duxi, ductum - tr. -    - parf. obduxe, Plaut. (= obduxisse). [st1]1 [-] conduire en face de, conduire vers, conduire autour, mener devant, mener sur, tracer devant, opposer.    - Curium obducere, Cic.: opposer Curius.    - ab utroque latere collis transversam fossam obduxit, Caes. BG. 2: il fit creuser à chaque bout un fossé perpendiculairement à la ligne de bataille. [st1]2 [-] mettre devant, mettre sur, étendre, répandre; causer.    - labor callum dolori obducit, Cic.: [le travail met un cal sur la douleur] = par le travail on s'endurcit à la douleur.    - ceram obducere: étendre de la cire, recouvrir de cire. [st1]3 [-] mettre devant, envelopper, couvrir, voiler, enfermer, fermer, épaissir.    - rebus (dat.) tenebras obducere, Cic. Ac. 2: répandre l'obscurité sur les choses, obscurcir les choses.    - trunci obducuntur libro, Cic. Nat. 2: les troncs sont couverts d'écorce.    - obducta pascua junco, Virg.: pâturages couverts de jonc.    - fores obducere, Sen.: fermer sa porte.    - obductus dolor, Virg.: douleur voilée.    - obducere castra vallo, Flor.: entourer le camp d'un retranchement.    - oculos vastae obduxere tenebrae, Luc. 3: ses yeux se couvrirent d'épaisses ténèbres.    - tenebris sese obducentibus, Plin.: les ténèbres s'obscurcissant. [st1]4 [-] ramener, contracter, tirer.    - obductā veste, Tac.: le vêtement ramené sur sa tête.    - frontem obducere, Hor. Quint.: froncer le sourcil.    - stomachum obducere, C.-Aur.: contracter l'estomac. [st1]5 [-] tirer à soi, aspirer, boire avidement, absorber, avaler.    - venenum obducere, Cic.: boire d'un trait le poison.    - cruorem obducere, Sen.: boire le sang (en parl. de la terre). [st1]6 [-] passer complètement (le temps).    - ibi tamquam domi meae scilicet; itaque obduxi posterum diem, Cic. Att. 16: là, bien entendu, c'était comme si j'étais chez moi; c'est pourquoi j'y ai passé toute la journée suivante.
    * * *
        Obduco, obducis, pen. prod. obduxi, obductum, obducere. Plaut. Mener au devant, ou à l'entour.
    \
        Obducere velum. Plin. iunior. Mettre ou tendre au devant, Tirer le rideau.
    \
        Obducere torporem. Plin. Causer un endormissement.
    \
        Obducere rebus tenebras. Cic. Obscurcir, Obtenebrer.
    \
        Obducere. Cic. Couvrir, Estendre dessus.
    \
        Crustam obducere. Plin. Prendre couverture de crouste, Devenir en crouste.
    \
        Rubiginem obducere. Plin. Enrouiller.
    \
        Frontem obducere. Quintil. Se refrongner, Froncer le front.
    \
        Callum obducere. Cic. Endurcir.
    \
        Obducere callum dolori dicitur labor. Cic. Endurcir une douleur.

    Dictionarium latinogallicum > obduco

  • 20 oborior

    ŏbŏrĭor, īri, ŏbortus sum    - dép. intr. - se lever, apparaître, naître, paraître, commencer, s'élever, survenir, se produire.    - tenebrae oboriuntur: les ténèbres s'élèvent.    - lacrimis obortis, Virg. En. 11: les larmes dans les yeux.    - oboritur laetitia, Ter.: la joie éclate.    - tanta oborta caligo est, ut dispicere non posset, Suet.: survint un brouillard si épais qu'il ne pouvait rien voir.
    * * *
    ŏbŏrĭor, īri, ŏbortus sum    - dép. intr. - se lever, apparaître, naître, paraître, commencer, s'élever, survenir, se produire.    - tenebrae oboriuntur: les ténèbres s'élèvent.    - lacrimis obortis, Virg. En. 11: les larmes dans les yeux.    - oboritur laetitia, Ter.: la joie éclate.    - tanta oborta caligo est, ut dispicere non posset, Suet.: survint un brouillard si épais qu'il ne pouvait rien voir.
    * * *
        Oborior, oboriris, pen. prod. vel oboreris, pen. cor. obortus sum, oboriri. Se lever et naistre, Sourdre.
    \
        Aduentu suorum lachrymae obortae. Liu. Les larmes luy vindrent aux yeulx.
    \
        Tanta haec laetitia oborta est. Terent. Ceste si grande joye m'est survenue.
    \
        Obortum est bellum. Liu. Il est survenu une guerre.

    Dictionarium latinogallicum > oborior

См. также в других словарях:

  • Tenebrae — (Latin for shadows ) is a Christian religious service celebrated by the Western Church on the eves of Maundy Thursday, Good Friday, and Holy Saturday, which are the last three days of Holy Week. The liturgy of Tenebrae is characterized by the… …   Wikipedia

  • Tenebrae — es un motor para juegos de acción en primera persona liberado bajo las condiciones de la licencia GPL. Tenebrae está basado en el código de Quake, el motor desarrollado por id Software. El nombre Tenebrae significa oscuridad en latín. Las… …   Enciclopedia Universal

  • Tenebrae — (Lateinisch für Dunkelheit) bezeichnet: die lateinische Entsprechung der griechischen Keres, siehe Ker eine liturgische Feier, siehe Karmette#Tenebrae. einen italienischen Horrorfilm aus dem Jahr 1982, siehe Tenebrae (Film) eine auf der Quake… …   Deutsch Wikipedia

  • TENEBRAE — quibus nominibus cultae fuerint Gentilibus, diximus supra ubi de eorum Diis. Per easdem iurâsse Prienenses, tradit Plut. Probl. Graec. Sunt autem nihil aliud, quam umbra maior, ut umbra nil nisi lumen imminutum, Vossio, de Idol. l. 3. c. 24. qui… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Tenebrae — Ten e*br[ae], n. [L., pl., darkness.] (R. C. Ch.) The matins and lauds for the last three days of Holy Week, commemorating the sufferings and death of Christ, usually sung on the afternoon or evening of Wednesday, Thursday, and Friday, instead of …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Tenĕbrae — (lat., »Finsternis«), s. Finstermetten …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Tenebrae —     Tenebræ     † Catholic Encyclopedia ► Tenebræ     Tenebræ is the name given to the service of Matins and Lauds belonging to the last three days of Holy Week. This service, as the Cæremoniale episcoporum expressly directs, is to be anticipated …   Catholic encyclopedia

  • Tenebrae —   [lateinisch »Finsternis«], seit dem 12. Jahrhundert übliche Bezeichnung für die Matutin am Gründonnerstag, Karfreitag und Karsamstag. Die Bezeichnung geht auf den schon im 8. Jahrhundert nachweisbaren Brauch zurück, während dieser Trauermetten… …   Universal-Lexikon

  • Tenebrae — [ten′ə brā΄, ten′əbrē΄] pl.n. [L, pl., shadows, darkness: see TEMERITY] [with sing. or pl. v.] a Holy Week night service (Wednesday through Friday), formerly widely observed in the Western Church, consisting of group recitation of Matins and… …   English World dictionary

  • Tenebrae — Captura de pantalla del juego. Un ventilador proyecta su sombra mientras gira. Tenebrae es un motor de videojuegos de disparos en primera persona liberado bajo las condiciones de la licencia GPL. Tenebrae está basado en el código de Quake, el… …   Wikipedia Español

  • Tenebrae — Ténèbres (film) Ténèbres Titre original Tenebre Réalisation Dario Argento Acteurs principaux Anthony Franciosa John Saxon Daria Nicolodi Scénario Dario Argento George Kemp Musique Simonetti Pignatelli Morante (Goblin) …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»